RZA BƏRAHƏNİ İLƏ İLK GÖRÜŞ

Rza Bərahəni! Bu ad yalnız son bir ayda Azərbaycan (burada və sonra, təbii ki, Quzey Azərbaycan nəzərdə tutulur – M.M.) mətbuatı və ədəbi ictimaiyyətinin gündəminə gəlib. Həmin vaxta qədər isə bu böyük yazıçı-mütəfəkkiri azsaylı iranşünaslarımız, tək-tük ədəbiyyatçılarımız, bir də Azərbaycan diasporunun müəyyən qismi tanıyıb. Maraqlıdır ki, Bakıya səfəri zamanı R.Bərahəni, demək olar, bütün məlumatlarda “dünya şöhrətli yazıçı” kimi təqdim edilirdi, amma nədənsə bu şöhrət indiyədək dünyanın (və ikyə bölünmüş Vətəninin) bir parçası olan Azərbaycanı əhatə etməyib. Hətta məlum oldu ki, özünü Arazın o tayındakı ədəbiyyatın bilicisi sayan şair və naşirimiz bu vaxta qədər R.Bərahəninin heç adını da eşitməyibmiş. Baxmayaraq ki, hələ beş il əvvəl Səlim Babullaoğlunun baş yazarı olduğu “Dünya ədəbiyyatı” dərgisində bu sətirlərin müəllifinin tərcüməsində R.Bərahəninin “Təla dər mes” (“Misdə qızıl”) adlı məşhur kitabından bir parça çap edilib, üç il öncə isə bəndənizin redaktorluğu ilə çıxan “Bakı-Təbriz” jurnalında R.Bərahəni ilə geniş bir müsahibə dərc olunub...

Hər halda, Rza Bərahəni DAK həmsədri, millət vəkili, xalq şairi Sabir Rüstəmxanlının dəvətlisi olaraq Bakıya gəldi, bir çox görüşlər keçirdi, bir sıra tədbirlərə qatıldı və Kanadaya qayıtdı. Mən səfərdən bir iz qalsın deyə, R.Bərahəninin kiçik də olsa, bir kitabını nəşr etmək təşəbbüsünü qaldırdım. Sabir bəy bu təşəbbüsü dəstəklədi və onun səyi ilə yazıçı hələ Bakıda ikən mənim tərtib etdiyim “Rza Bərahəni: Şeirlər, Müsahibələr, Araşdırma” adlı kitab “Qanun” nəşriyyatında işıq üzü gördü.
R.Bərahəninin bioqrafiyasının başlıca məqamlarını əks etdirən qısa tanıtma yazısı ilə açılan kitaba görkəmli ədibin 20-dən artıq şeiri, iki müsahibəsi və bir araşdırması daxil edilmişdir. “Şeirlər” bölməsində doktor Əli Qərəcəlunun farscadan çevirdiyi “Təbriz şeirləri”, məşhur “Kəpənəklərə xitab” kitabından Səlim Babullaoğlunun (9 şeir), Behruz Sədiqin və Lalə Cavanşirin (hərəyə 1 şeir) etdiyi tərcümələr yer almışdır. Müsahibələr və araşdırma isə mənim tərəfimdən tərcümə olunaraq, çapa hazırlanmışdır.
Əlbəttə, Rza Bərahəni yaradıclığının miqyasını göz önünə gətirdikdə (o, 60-dan çox kitabın müəllifidir), bu kitab, necə deyərlər, dəryadan bir damladır, amma ictimaiyyətimizi onun şəxsiyyəti, ədəbi-tənqidi və milli-ictimai düşüncələri ilə tanış etmək baxımından gərəklidir. Həm də bu, R.Bərahəninin Azərbaycan oxucusu ilə ilk görüşüdür. Sonrakı, daha əhatəli görüşlərin baş tutması isə tərcüməçi və naşirlərimizdən asılıdır...